LÃNH ĐẠO với CẦN kiến thức CHUYÊN MÔN? Với CẦN PHẢI giỏi CHUYÊN MÔN HƠN CẤP DƯỚI?

Lãnh đạo cũng phải sở hữu chuyên môn. Lãnh đạo công ty nào cũng thế, nhưng đặc biệt các đơn vị mà chừng độ chuyên môn chuyên sâu là sản phẩm chính khó khăn trên thị phần thì chuyên môn càng quan trọng. Các công ty như bệnh viện, trường đại học, viện nghiên cứu… đều cần các lãnh đạo mang chuyên môn phải chăng.

Ngoài ra, chuyên môn chỉ là điều kiện cần. Kế bên chuyên môn, lãnh đạo cần thêm ít ra 2 đội ngũ kỹ năng chính: kỹ năng làm cho việc có con người (human skills) và kỹ năng định nghĩa hóa (conceptual skills). Giao du, hiểu, thông cảm, hướng dẫn, đào tạo, lớn mạnh, xử lý tranh chấp giao việc, phân quyền là các thành phần của kỹ năng khiến cho việc với con người. Nó là cánh thứ 2 căn bản kế bên yếu tố chuyên môn của lãnh đạo.

Không những thế, “đầu máy” của lãnh đạo lại là khả năng chỉ ra những trục đường rõ ràng trong những bối cảnh mơ hồ để định hướng và giúp đơn vị lớn mạnh. Kỹ năng khái niệm hóa chính là khả năng nhận mặt, chuyển hóa các thời cơ, thách thức thành lợi thế cho công ty mình. Nó phát lộ rất rõ quan tầm nhìn, chiến lược của nhà lãnh đạo. Tầm nhìn và chiến lược đều đòi hỏi sự “nhìn thấy” tương lai xa của công ty ngay kể từ mọi thứ còn rất đơn sơ, mơ hồ. Lúc đã đích thực “nhìn thấy” thì lãnh đạo sử dụng năng lực chuyên môn và con người để dẫn dắt doanh nghiệp đi tới ngày mai.

Chuyên môn có đối nghịch có năng lực lãnh đạo?

Không, nó bổ sung cho năng lực định nghĩa hóa của lãnh đạo. Tầm nhìn xa không lên đường trong khoảng “nằm mơ” mà trong khoảng sự tích hợp của những cái kiến thức khác nhau, mà trong ấy chuyên môn sâu, rộng là xuất phát điểm quan yếu của lãnh đạo.

Vai trò chuyên môn là quan trọng, nhưng nó biến đổi ở các vị trí khác nhau. Một thầy thuốc thuần tuý nhiều năm kinh nghiệm chuyên môn thì giới hạn đóng góp qua việc cứu từng bệnh nhân và ban bố những bí quyết phải chăng hơn để cứu người bệnh qua các nghiên cứu. Ở vai trò lãnh đạo, anh có thể định hướng tăng trưởng chuyên môn cho cả một công ty hàng ngàn thầy thuốc, tập huấn họ, phát triển họ, để cả tập thể này cộng hưởng đóng góp cho cùng đồng và cho nền y học thế giới. Như thế ở vai trò lãnh đạo, nhà chuyên môn giỏi phát huy năng lực chuyên môn ở tầm cao chứ chẳng hề anh ta bị đánh mất chuyên môn của mình.

Vấn đề hiện nay ở VN là: chọn một nhà chuyên môn nhân sự Việt Nam giỏi để làm điều hành nhưng ko huấn luyện họ những năng lực lãnh đạo, mà chủ yếu trang bị cho họ các chương trình nặng về chính trị và hành chính. Đây là vấn đề chính chứ chẳng phải việc chọn nhà chuyên môn giỏi khiến lãnh đạo là vấn đề. Bạn với muốn người ta thay vì chọn nhà chuyên giỏi, lại chọn một anh kém chuyên môn là lãnh đạo ở VN không? Bạn cho là anh này thì giỏi lãnh đạo chăng?